Kurban Bayramı’nda Beslenmemize Dikkat

Bafra Toplum Sağlığı Merkezi Diyetisyeni Emine Demir; “Yağlı etlerin doymuş yağ ve kolesterol içeriği daha yüksek olduğu için; kalp-damar hastalığı, diyabet (şeker hastalığı) ve yüksek tansiyonu olan kişiler, Kurban Bayramı'nda yağsız etleri tercih etmeli ve kısıtlı miktarlarda tüketmelidir” dedi.

Demir açıklamasında; “Kurban Bayramı beslenmemizde büyük değişikliklere yol açar. Bayram geleneklerimizden olan tatlı, şeker tüketimine ek olarak kurban eti tüketimi de ön plana çıkmaktadır. Etler sindirimi zor olan besinlerdir. Yeni kesilen hayvanların etlerindeki sertlik, hem pişirmede hem de sindirimde zorluğa yol açabilir. Bu nedenle özellikle sindirim sistemi rahatsızlığı olan kişiler kurban etlerini hemen tüketmemeli, buzdolabında en az bir gün beklettikten sonra, haşlama veya ızgarada pişirme yöntemiyle pişirerek tüketmelidir. Yağlı etlerin doymuş yağ ve kolesterol içeriği daha yüksek olduğu için; kalp-damar hastalığı, diyabet (şeker hastalığı) ve yüksek tansiyonu olan kişiler, Kurban Bayramı'nda yağsız etleri tercih etmeli ve kısıtlı miktarlarda tüketmelidir.

Kesilecek hayvanlarınızı veteriner hekim muayenesinden geçirilmiş olması önemlidir.

Kurban Bayramı döneminde kontrolsüz hayvan kesimlerinin yapılması hem hayvan sağlığı hem de halk sağlığı açısından büyük riskler ortaya koymaktadır.

Ülkemizde Bruselloz, Tüberküloz, Şarbon, Kist Hidatik, Sistiserkoz gibi hastalıklar günümüzde hala görülmekte olup önemli bir halk sağlığı sorunu oluşturmaya devam etmektedirler.

Hayvan ve hayvansal ürünlerden gelebilecek bu tehlikelerin azaltılması veya ortadan kaldırılması için öncelikle hastalıkların hayvanlarda kontrol altına alınması gerekmektedir.

Hayvanlarda kistli sakatat varsa; kedi, köpek gibi diğer hayvanlara yedirilmemeli ve imha edilmelidir.

Eti Dinlendirin!

Kurban etini hemen buzdolabına atarsanız, et sertleşir. Kas değil de et yemek istiyorsak kurban etleri parçalar halinde temiz kaplara konulmalı ve önce güneş görmeyen serin bir yerde (14 °C’ nin altında) hava alması sağlanarak kesim sıcaklığının oda ısısına düşmesi beklenmeli. Bu süre 5-6 saati geçmemelidir. Daha sonra et buzdolabına kaldırılmalıdır.

Soğuk kasılması, eti sertleştirir.

Etler henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabına veya 10 °C’ nin altında bir ortamda tutulursa soğuk kasılması denilen durum ortaya çıkar. Düzensiz kasılmalar nedeni ile et tam bir olgunlaşma evresi geçiremediğinden sert yapı ve lezzet kaybı görülür.

Etler uzun dönemde tüketilecekse, tek kullanımlık olarak ayrılıp, buzdolabı poşetlerinde veya yağlı kağıtlara sarılarak buzdolabının buzluk kısmında veya derin dondurucuda saklanmalıdır. Etler bu şekilde -2 °C’ de birkaç hafta, -18°C’ de ise daha uzun süre saklanabilir.

Pişirmek için buzluktan çıkartılan etler, yine buzdolabının alt raflarında çözdürülmeli, çözdürülen et hemen pişirilmeli, tekrar dondurulmamalıdır.

Nasıl Pişirilmelidir?

Çok yüksek ısıda, uzun süre pişirme ve kızartma yöntemi çeşitli "kanserojen maddelerin" oluşumuna neden olabileceği için tercih edilmemelidir.

Etlerin tek başına değil de sebzelerle birlikte pişirilmesi veya tüketilmesi, besin çeşitliliğinin sağlanması açısından sağlıklı bir yöntemdir.

Etle yapılan yemekler kendi yağı ile pişirilmeli ve ilave yağ eklenmemelidir.

Yüksek ateş, yüzeydeki proteinleri birden bire katılaştırır ve ısı etin iç kısmına ulaşamaz.

Çok yüksek ısı, etin dış yüzeyinin yanmasına ve su kaybının fazla olmasına yol açarak besin öğesi kaybını artırır. Bu nedenle etlerin orta veya kısık ateşte yavaş pişmesi sağlanmalıdır. 

Etler kesinlikle çiğ veya az pişmiş olarak tüketilmemeli, bazı zoonoz hastalıkların çiğ veya az pişmiş etlerin yenmesiyle bulaştığı akıldan çıkarılmamalıdır.

Kurban bayramlarında yapılması gelenek haline gelmiş olan kavurmanın içine tereyağı ve kuyruk yağı konulmadan, kendi suyu ile kısık ateşte pişirilmelidir.

Etin içeriğinde bulunan yağ, yemeğin lezzeti için yeterli olduğundan ayrıca yağ eklemeye gerek yoktur.

Etler ızgarada pişirilecekse vitamin kaybını önlemek ve kanserojen madde oluşumunu engellemek için etler ateşten 15 cm uzakta olmalıdır ve kömürler kor halini aldıktan sonra etler pişirilmelidir.

Kurban Bayramı’nın temel amacı paylaşmaktır.

Paylaşmak için ayırdığınız etleri mutlaka hijyen kurallarına göre dağıtmalısınız. Gıda temasına uygun temiz poşetlere ayırdığınız etlerin; bekleme süresini, hava sıcaklığını ve mesafeyi dikkate alarak gerekirse buz aküsü kullanarak ulaştırabilirsiniz.

Peki, Bayramda Nasıl Beslenelim??

Diyabetliler, kalp hastaları, yüksek tansiyonu olanlar ve özel beslenme tedavisi uygulayanlar bu tedavilerini bozmamalıdır!!

Sabah mutlaka güne kahvaltı yapılarak başlanmalı, hafif ve her grup besin öğesini içerir nitelikte olması önemlidir.

Etler, C ve E vitamini içermezler. Bu nedenle etlerin mutlaka sebzelerle birlikte pişirilmesi veya etlerin yanında C vitamininden zengin sebze/salata tüketilmesi oldukça önemlidir. Bu yöntem hem besin çeşitliliğini sağlar hem de sebzelerde bulunan C vitamini, demirin emilimini arttırır.

Etlerin yanında rafine edilmiş pilav/makarna yerine bulgur/esmer pirinç; asitli/gazlı içecekler yerine ayran/yoğurt/cacık tüketilmelidir.

Tabağınızın ¼ ünü kırmızı et kalan kısmını ise sebze yemekleri ve salatadan oluşturun, bunun yanında tam buğday ekmeğinizi veya bulgur pilavınızı tüketmeyi unutmayın.

 Ayrıca çikolataya ve şekere alternatif olarak vitamin, mineralden zengin olan ve posa içeriği yüksek olan kuru meyveler; ceviz, fındık gibi kuruyemişler ikram edilebilir.

Bayram ziyaretleri sırasında artan çay ve kahve tüketimi aşırı miktarlarda olduğunda çarpıntı, kalp ritim bozuklukları, mide problemlerine sebep olabilmektedir. Miktarlara dikkat ediniz.

 Her gün olduğu gibi 2-2.5 lt su tüketmeye dikkat ediniz.

Kurbanlık hayvanların iç organları (sakatat) kolesterol ve yağ miktarları fazla olduğu için dikkatli davranınız.

Yanlış seçilen ve fazla tüketilen her lokmanın sağlığınızı olumsuz etkileyeceğini unutmayın.

Yine de dikkat edemediyseniz, fiziksel aktiviteyi artırabilirsiz” ifadelerini kullandı.