Bor Madeninden “Pas Önleyici Çözelti“ Geliştirildi

Düzce Üniversitesi Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezinde (DÜBİT) çalışma yürüten akademisyenlerce bor madeninden geliştirilen ve patenti alınıp üretim aşamasına geçilen çözelti, Uluslararası Buluş Fuarı'nda gümüş madalyaya layık görüldü.

Rezervinin büyük bir bölümü Türkiye'de olan bor madeni üzerinde uzun araştırmalar yapan DÜBİT akademisyenleri, yaptıkları deneylerle "yerli kimyasal ürün" elde etmeye çalıştı.

Yapılan birçok deneyin ardından bor madenindeki bazı moleküllerin paslanmayı engellediği ve pas yapan metalin pasını çözdüğü tespit edildi.

TÜBİTAK desteğiyle 2 yıl boyunca çalışan akademisyenler, elde etikleri kimyasal çözeltinin patentini alarak üretim aşamasına geçti.

Proje yürütücüsü Düzce Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Başkanı ve DÜBİT Müdürü Prof. Dr. Halil İbrahim Uğraş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, projeye 4 yıl önce, bor madeninin daha çok değerlendirilmesi gerektiğini düşünerek yola çıktığını söyledi.

Bor madeninin bazı bileşenleri hakkında çalışmalar yürüttüğünü dile getiren Uğraş, "Madendeki bazı bileşenleri uygulamalı denemek istedik. Bu denemeler sırasında borun gösterdiği bazı davranışları fark ederek pas önleyici özelliğe sahip olabileceğini düşündük. Bu test etmeyi yaparken TÜBİTAK'a destek için başvuru yaptık. TÜBİTAK bunu desteklenmeye değer buldu ve bize 2 yıl için maddi destek verdi. 2014'te proje kabul edildi, 2015'te de projemizi başlatıp gün itibarıyla da bitiş sürecine getirdik." dedi.

- "Bunu da literatüre, dünyaya biz katmış olduk"

"Ekibimizle 49 adet borlu birleşik sentezi gerçekleştirdik. Bunu da literatüre, dünyaya biz katmış olduk. Bunların uygulama çalışmalarına baktığımızda pas önleyici özelliklerinin çok yüksek değerde çıktığını gördük." diyen Uğraş, metallerin kullanıldığı her yerde paslanmanın beklenen fakat istenmeyen bir özellik olduğunu aktardı.

Pasın cihazların ve kullanılan eşyaların ömrünü kısaltan önemli bir problem olduğunu vurgulayan Uğraş, "Bor madeni üzerinde yaptığımız incelemelerde, bizim moleküllerimiz ile yüzde 90'ların üzerinde bir oranla 20-30 yıla kadar pas önleyici koruma özelliğini gösterdiğini ispatlamış olduk." ifadelerini kullandı.

Pas önleyici korumanın tamamının yerli kaynaklardan sağlandığını belirten Uğraş, 8 kişilik proje ekibiyle yaptıkları çalışmada, ulusal ölçekte 4 ve bir de uluslararası patent başvurusu gerçekleştirdiklerini aktardı.

- Evlerden önce endüstriyel alanda kullanılacak

Hali hazırda çalışmalarına da devam ettiklerine değinen Uğraş, mart ayı başında İstanbul'da ikincisi gerçekleştirilen Uluslararası Buluş Fuarı ISIF'17'de gümüş madalyayla ödüllendirildiklerini, bir sonraki aşamanın da çalışmayı ülkenin kullanımına sunmak olacağını aktardı.

Uğraş, hazırlanan ürünün öncelikle endüstriyel alanda kullanılacağını ifade ederek, "Pas oluşumunu engelleyecek ürünümüz bu aşamada doğrudan ev kullanımına uygun değil. Çalışma kapsamında yan ürün olarak pas giderici ve pas önleyici formülasyonumuz mevcut. Ürüne, pası engelleyen moleküllerden kattığımızda eve giren ürün formuna da getiriliyor. Ürünümüz şu an evlere gelme aşamasının öncesinde kullanılacak." diye konuştu.

Ar-Ge çalışmalarına devam ettiklerini vurgulayan Uğraş, şunları kaydetti: "Ürünümüzü bu aşamada bırakmıyoruz. Borun yerli bir kaynağımız olmasından dolayı daha ucuz ve daha etkili sentez grubuyla çalışmalarımız devam ediyor. Sanayicilerimizin kullandığı ürünün çoğu yurt dışından geliyor. Yerli olarak lanse edilen ürünlerin çoğu da distribütör firmalar aracılığıyla yine yurt dışından geliyor. Bu da binlerce avroluk maliyeti beraberinde getiriyor. Bizim ürünümüzün ise tamamıyla yerli olmak koşuluyla ilk denemelerde minimum yüzde 15 daha ucuz olduğunu gördük. Bununla da sanayicilerimize ek maliyet değil, maliyette azalma sağlamayı düşünüyoruz. Ürünümüz tamamen yerli olarak piyasaya çıkacak."